Đây là sự kiện chính trị trọng đại, có ý nghĩa đặc biệt sâu sắc đối với mỗi người dân Việt Nam; là dịp để chúng ta ôn lại chặng đường lịch sử vẻ vang, tự hào, đồng thời tiếp tục phát huy tinh thần yêu nước, đoàn kết, khát vọng vươn lên xây dựng đất nước phát triển phồn vinh, bền vững.
Vào giữa thế kỷ XX, dân tộc ta phải chịu cảnh “một cổ hai tròng”: vừa bị thực dân Pháp xâm lược, đô hộ hơn 80 năm, vừa rơi vào ách áp bức tàn bạo của phát xít Nhật trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Đất nước chìm trong đau thương, đói nghèo, nhân dân mất tự do.
Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, phong trào cách mạng đã được âm thầm chuẩn bị trong nhiều năm. Khi Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh ngày 15/8/1945, thời cơ ngàn năm có một đã đến. Chỉ trong vòng 15 ngày, từ 14 đến 28/8/1945, cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám bùng nổ mạnh mẽ trên toàn quốc, nhanh chóng giành chính quyền từ tay phát xít và tay sai, trao chính quyền về tay nhân dân.
Ngày 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng tuyên bố trước toàn thể quốc dân và thế giới:
“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.”
Sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã chấm dứt chế độ phong kiến hàng ngàn năm, kết thúc ách đô hộ của thực dân, phát xít, mở ra kỷ nguyên mới: độc lập dân tộc gắn liền với con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Cách mạng Tháng Tám là một trong những cuộc cách mạng thành công nhanh chóng và triệt để nhất trong lịch sử dân tộc.
Thắng lợi đó bắt nguồn từ: Sự lãnh đạo đúng đắn, kịp thời, linh hoạt của Đảng Cộng sản Việt Nam; Tài thao lược và tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh; Tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh của công nhân, nông dân, trí thức, thanh niên và các tầng lớp yêu nước; Chủ động nắm bắt thời cơ, triển khai tổng khởi nghĩa nhanh chóng, toàn diện, quyết liệt; Sự kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang, giữa nông thôn và thành thị, giữa Trung ương và địa phương.
Những bài học quý giá của Cách mạng Tháng Tám như: giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết, linh hoạt ứng phó với tình hình, nắm bắt thời cơ, phát động toàn dân làm cách mạng… vẫn còn nguyên giá trị cho đến hôm nay.
Cách mạng Tháng Tám không chỉ là mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc, mà còn mang tầm vóc thời đại, góp phần làm thay đổi cục diện thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Đối với dân tộc Việt Nam, đó là thắng lợi của sự nghiệp giải phóng dân tộc, đưa nhân dân từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh dân tộc. Đối với phong trào cách mạng thế giới, Cách mạng Tháng Tám là nguồn cổ vũ mạnh mẽ, tiếp thêm niềm tin cho các dân tộc bị áp bức đứng lên giành độc lập, tự do.
Trải qua 80 năm, tinh thần Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 vẫn luôn sống mãi trong trái tim mỗi người dân Việt Nam. Đó là nguồn lực, là sức mạnh tinh thần vô giá để chúng ta tiếp tục sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới.
Ngày nay, đất nước ta đang vững bước trên con đường đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Đảng và nhân dân ta tiếp tục kế thừa, phát huy tinh thần Cách mạng Tháng Tám trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế, giữ vững độc lập, chủ quyền, nâng cao đời sống nhân dân.
Tinh thần yêu nước, tự lực, tự cường, đoàn kết, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm chính là những phẩm chất quý báu mà mỗi người Việt Nam hôm nay cần tiếp tục bồi đắp, phát huy để xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng vào năm 2045 – đúng như khát vọng mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi gắm./.